Атайымды ҡыҙғанып... Хикәйә

Яугир-яҙыусы Сабит Фазлыев иҫтәлегенә хикәйәләр конкурсына

Балаларым ай-вайыма ҡуймай, баш ҡала дауаханаһына юллама алып,  килтереп һалдылар. Йүнәлә башлағас, дауахана ихатаһында йөрөп тә әйләнә башланым.  Йөрөп арыһам, ағастар ышығындағы эскәмйәгә барып ултырам, тирә-яғымды күҙәтәм. Үҙҙәре йөрөй алғандарҙың, минең һымаҡ саф һауаға сыҡҡандары байтаҡ. Бында тиҙ таныша бит халыҡ бер-береһе менән. Бер өлкән генә йәштәге ханым, уҡытыусы икәнемде белгәс, минең менән әңгәмәләшергә әүәҫләнеп китте. Мин үҙем хәбәр һөйләргә әүәҫ булмаһам да, төрлө хәл-ваҡиғалар тураһында тыңларға яратам ул. Ә был яңы танышым матур әңгәмәсе. Тыңлаусы булһа, ихласлап сәғәттәр буйына һөйләргә лә әҙер.

Бөгөн дә ул дауахана ихатаһына сыҡҡан икән. Янымда урын алғас, хәл–әхүәл, дауаланыу барышы тураһында әңгәмәләшеп ултыра торғас, ни эшләптер, эскән кешеләр тураһында һүҙ башланы Зәлиә ханым:

          – Бына һеҙ уҡытыусы кеше, эскән уҡытыусылар тураһында ни уйлайһығыҙ?

          – Ни уйлайһығыҙ тип, ундайҙарға мәктәптә  урын булырға тейеш түгел инде ул...

          – Мин дә һеҙҙең фекер менән тулыһынса килешәм. Тыңлағығыҙ килһә, үҙемдең баласаҡта булған бер ваҡиға тураһында һөйләйем әле.

Ханым миңә һораулы ҡарашын төбәне. Тимәк, ханым һүҙҙе бушҡа бормаған был юҫыҡҡа, алдан һөйләргә әҙерләнеп килгәнгә оҡшай.  Миңә уны тыңлауы ҡыҙыҡ, шуға ла:

          – Йәгеҙ һуң, беҙҙең бындағы ваҡыт кем менән уртаҡ, – тинем дә әңгәмәсемде ихлас тыңларға әҙерләндем...

1

          – Ауылға яңы уҡытыусы килгән, ишеттеңме Зәлиә?

– Юҡсы, кемгә төштө икән,– тип һорашам әхирәтемдән.

– Ниңә, шул мәктәп йыйыштырыусыһы Ғәтиә әбейгә инде. Гел яңы килгән ҡатын-ҡыҙ уҡытыусыны шунда фатирға индерәләр ҙа инде.

– Үҙебеҙҙең уҡытыусыбыҙ күсеп китте шул, ныҡ һәйбәт ине, ивет! Мин уны һағындым Земфира...

– Уй, матур итеп йырлай, мандолинала шәп итеп уйнай ине.

– Беҙҙе сигеү сигергә лә өйрәтте ищеү!

– Быныһы ниндәй булыр икән Зәлиә?

– Һәйбәт кенә булһа ярар ине, Гүзәлиә апайыбыҙ һымаҡ йәш кенә берәйһе килһен ине...

...Беҙ Земфира әхирәтем менән дүртенсе синыфҡа күскәс, уҡытыусы апайыбыҙ кейәүгә сыҡты, кейәүе Алыҫ Көнсығышта алтын сығарыуҙа эшләй тинеләр, туйҙан һуң үҙе менән алып китте апайыбыҙы. Аҙаҡ бер йәй ауылға ҡайтҡанында белдек, тегендә барғас, мәктәптә эш булмаған. Сараһыҙҙан почтала хат ташыусы булып эшләй икән. Беҙҙе гел һағынам, тип ҡосаҡлап, арҡабыҙҙан һөйә-һөйә яратты Гүзәлиә апайыбыҙ.

Әхирәтем менән минең өмөттәр бушҡа булды. Яңы уҡытыусы килгәнен ишетеп һөйөнсөләп ҡайтып киткәс, күп тә үтмәне, Земфира әхирәтем, тағы ла хәле бөтөп йүгереп килде:

– Зәлиә беләһеңме, беҙҙе уҡытырға килгән апай Ағиҙел аръяғынан икән.  Ғәтиә әбей  беҙгә килде, кейәүгә сыҡмаған ҡарт ҡыҙ икән, тип әсәйемә һөйләгәнен ишеттем... 

Оҡшаманы, ни эшләптер, ул апай миңә шунда уҡ. Ысынлап та, Гүзәлиә апайға өйрәнгәс, был апайҙы ятһынып ҡараны барыбыҙ ҙа. Төҫкә лә әллә ни түгел. Һөйләшеүе лә ирҙәрҙекенә оҡшаш, тупаҫ. Атлап йөрөүҙәре лә әллә нисек, ирҙәрсә. Оҙаҡ өйрәнә алмай йонсоноҡ апайыбыҙға.

Беҙҙең мәктәптә элек-электән ике генә уҡытыусы уҡытты. Ауылыбыҙ бәләкәй булғас, балалар ҙа аҙ. Беренсе синыф менән өсөнсөләр, икенсе менән дүртенселәр бер бүлмәлә уҡыйҙар. Ағайым икенсе йыл инде күрше ауылға бишенсегә уҡырға йөрөй. Интернатта ятып уҡый ул унда. Ә уға тиклем уның менән бер синыф бүлмәһендә ултырып уҡыныҡ. Бер-беребеҙҙең  дәрестә нисек ултырғанын, ниндәй билдә алғанын өйҙә белеп кенә торалар, сөнки ағайымдың шуҡлыҡтарын, уҡытыусыны тыңламаған саҡтарын  ҡайтҡас еткерәм. Ә ағайым яуап итеп, булғанын да, булмағанын да ошаҡлай. Ярай, хәҙер улай итеүсе юҡ. Ҡустым былтыр беренселә уҡыны. Уны ҡарап ҡына йөрөтәм мәктәптә. Минең менән бергә ултырам, тип бер булды әле ул башта. Хәҙер ҙә апай-апай тип кенә тора, тыңлай мине.

Ә был апайға шаян ағайым бөтөнләй баш бирмәҫ ине, синыфта иң тиктормаҫы ул, тағы ла – күршеләге Басир. Икәүләп улар мәктәптә лә, теләһә нәмә уйлап сығарыусылар, өйгә ҡайтҡас та...

2

...Атай ҙа, әсәй ҙә көн буйы эштә. Атайым– бригадир, ауылдағы бар хәстәр уның елкәһендә. Ауыл советы ла күрше колхоз правлениеһы урынлашҡан ауылда. Бында атайымдан башҡа хужа юҡ. Әсәйемде эшләтмәһә лә булғандыр ҙа, әммә ул бик ғәҙел кеше шул. Коммунист бит, ә уның ғаиләһе барыһына ла өлгө булырға тейеш, ти һәр саҡ.

Ә күрше Басир әсәһе менән генә йәшәй.

– Атаһы теле ныҡ үткер булған өсөн түрәләргә оҡшамаған, ауылынан ун йылға ҡыуғандар, тиҙәр, дөрөҫ булһа, – барыһын да белгән Земфира әхирәтем һөйләй быларҙы.   Беҙҙең ауылдағы Фәниә исемле яңғыҙ ҡатынға йортҡа кереп, шунан ике улы тыуған. Ун йылын тултырғас, атаһы оло улын ғына алып, үҙ ғаиләһенә ҡайтып киткәнен ололар һөйләгәненән мин дә ишетә беләм ул. Басир әсәһе менән ҡалған.

Бына шул Басир әсәһе эштә саҡта үҙ-үҙенә хужа, бер кемде лә тыңламаҫ, үҙ һүҙле бер малай булып үҫеп килә. Ағайым менән улар ни генә ҡыланмайҙар. Миңә ҡашығаяҡ йыуырға ла ҡамасаулайҙар, иҙән йыуып сығарһаң, ҡайһы арала бысраҡ ялан аяҡтары менән кереп эҙ  ҡалдыралар:

– Быныһы һиңә мине атайға ошаҡлаған өсөн. Атайҙар ҡайтҡас тағы эләгә әле үҙеңә. Өй йыйыштырмай тик ултырҙы, тип ошаҡлайым әсәйемә, – ти ағайым.

Мин уларҙы еүеш сепрәк менән һелтәнә-һелтәнә ишектән ҡыуып сығарһам, өйҙөң иҙәнен йыуып бөтөп, соланға сират етһә, тегеләр ҡайһы арала тәҙрә аша килеп керә, өйҙө туҙҙыралар. Әсәйем эштән арып ҡайта, ҡайтҡас күберәген миңә эләгә:

– Ағайымдар туҙҙырҙы, бысратты, – тип ҡарайым, тик ағайым алдан уларға ҡаршы йүгереп барып ошаҡлап өлгөрә. Әсәйем ышана, ул ағайымды миңә ҡарағанда нығыраҡ ярата һымаҡ. Бының сәбәбен дә беләм. Уға тиклем дә ағайым булған, тик ул ауырып бәләкәй генә сағында үлгән. Әсәйем шуға ла ағайым өсөн үлеп тора. Мине лә ярата ул, тик эшкә өйрәнеп үҫһен, ялҡауланып ултырмаһын, тиҙер инде, тип уйлап ҡуям үҙем дә. Сөнки беҙ йоҡларға ятҡас, мин оҙаҡ йоҡоға китә алмай борһаланып ятҡанда, юрғанымды рәтләп ябындырып, башымдан һыйпап яратып китә ул.  Ә атайым ағайыма тәғәйен ҡушҡан ике генә эш бар. Малға бесәнде ялан кәртәгә көнөнә етерлек итеп үҙе  һалып китә. Ныҡ егәрле бит ул, утыны һәр саҡ ярыулы, кипкән. Бесән, һалам етерлек. Ағайыма мәктәптән  ҡайтып тамаҡ ялғағас, малға ҡойонан алып һыу эсереү ҙә, шул мал аҫтын таҙартыу ғына инде. Уларҙы ла Басир менән һә тигәнсе эшләйҙәр ҙә – ҡалған ваҡыт уйын өсөн.

Әсәйем ғүмер буйы эшләне, туғандарым да күп булды, һигеҙенсене бөткәнсе бер-бер артлы тыуған малай туғандарыма апай ҙа, бала ҡараусы ла булдым, тиһәм аштырыу булмаҫ.

Әсәйемдең, мин кейәүгә сығып, тәүге балам тыуғас:

–  Ете бала таптым, һеҙҙең нисек үҫкәнегеҙҙе лә һиҙмәй ҡалдым,– тигәненә үпкәләп ошолай яуаплағаныма әле лә үкенәм:

– Шулай шул, һеҙ атай менән икегеҙ ҡара таңдан эшкә сығып китәһегеҙ ҙә кис кенә ҡайтып керәһегеҙ. Туғандарымды ҡарау минең өҫтә. Өй эштәре минең елкәлә. Хатта бәләкәй туғандарымды мунсаға ла үҙем алып барып йыуындыра торғайным да.

Әсәйем, оҙаҡ итеп күҙҙәрен мөлдәрәмә тултырып ҡарап торҙо ла, бер һүҙ ҙә өндәшмәне. Башҡаса ул турала һөйләшмәнек. Ул саҡтағы ауыр тормош шулай балалар елкәһенә лә бар ауырлыҡты һалды шул. Атай-әсәй ғәйебе лә юҡ инде, бер уйлаһаң. Земфира әхирәтемдең дә хәле минекенә оҡшаш, сөнки йә бер йылды уларҙың ғаиләһендә сабый тыуа, икенсе йылда – беҙҙә. Сабыйҙары тыуғас ике ай үтмәй, әсәйҙәр эшкә сыға. Шунда инде бар донъя ауырлығы өлкән балаларға төшә лә ҡуя. Ағайым бындай эштәр үҙенә ҡағылмай, тип иҫәпләй, Басир менән инде арттарынан йүгерерлек булған малай туғандарымды  ла бик эйәртеп бармай әле улар. Йәй көндәре лә беҙгә башҡа әхирәттәр һымаҡ рәхәтләнеп уйнау ҙа тәтемәй, торғайны. Әхирәтем менән миңә, уйынға сыға алһаҡ та, туғандарыбыҙҙы арҡаға йөкмәп сығырға тура килә. Ҡайҙа инде ул иркенләп уйнау. Башҡа әхирәттәр ҙә бәләкәй туғандарҙы эйәрткәнебеҙҙе оҡшатмай:

– Эй, шул сипылдаҡтарын тағып алып тик йөрөйҙәр, бер йүнләп уйнап та булмай һеҙ булһағыҙ...

Атайым әсәйем мине әрләгән сағында уны тыя, мине яҡлай. Ағайыма бармаҡ янап ҡуя:

– Мәтри, малай, беләм мин һине, һинең генә этлегең былар. Ҡолағыңды борормон мин һинең! Теге ҡушкендегеңдең дә юлын ҡыҫҡартырмын әле бында...

Былай ғына ҡурҡыта ул, беҙгә бармаҡ менән дә сирткәне юҡ уның. Минең ҡойонан оло биҙрәләр менән һыу ташығанды күрһә лә, әсәйемде ороша:

– Бәләкәй биҙрә менән генә йөрө, балам. Әсәһе, был оло ун ҡаҙаҡлы биҙрәләреңде йыйып ҡуй, тип күпме әйтәм мин һиңә!

 Ул саҡтарҙы әле көлөп кенә иҫкә төшөрәм, ә ул ваҡыттарҙа ултырып илаған саҡтарым аҙ булманы. Өлкәнерәк синыфта уҡығанда минең йәштәге, олораҡ та егеттәр минән алты йәш бәләкәй туғанымдан һорайҙар икән:

– Йә, мунсала апайыңды ҡараныңмы?– тип һорашыуҙарына туғаным:

– Апайым мунсаға кергәс тә, сисендереп, тиҙ генә башымды һабынлап ҡуя ла, йыуындырып бөткәнсе бер нәмә лә күрмәйем,– тип яуаплай икән.

– Күҙемә һабын кереттееең апыыый, – тип илай ҙа ултыра торған ине шул туғанҡайым.

3

Һүҙҙе яңы уҡытыусы тураһында башлағайным да, әллә ниндәй хәтирәләргә төшөп киттем дә...

...Дүртенселә саҡта беҙҙе Рәйфә апай уҡыта башланы, тигәйнем. Шул йылда атайымдар ҡарт һыйыр һуйҙылар, әсәйем иртән көршәкте мейескә ултырта, көн буйына ул боҫорап ултыра. Оҙаҡ бешә. Беҙ мәктәптән ҡайтҡас, әсәйем табала иртән бешергән бәрәңге, йә ҡабаҡтан бәлеш ашап, сәй эсәбеҙ. Басир ҙа бергә. Ә кискә беҙҙе тәмле аш көтә.

...Уҡытыусыбыҙ Рәйфә апай беҙгә көн дә килер булып китте. Әсәйем көн һайын кисен, теге иртән ултыртып киткән мейес эсендәге  ашты сығарып, мейес плитәһенә күсереп, һурпаһына бәрәңге, ҡырҡҡан туҡмас һалып шартына килтерә. Ул аш ашап туйғыһыҙ була торғайны, тәме әле лә тел осонда тора һымаҡ!

          Апай йыш ҡына үҙе менән араҡы тотоп килә, әсәйем бер ваҡытта ла ул нәмәне ауыҙына алғаны булманы. Бисмилла, тимәйенсә ауыҙына аҙыҡ ҡапманы. Балалар уҡытҡан кеше уларға килгәс, һүҙ әйтә алмайҙыр инде. Атайым, уҡытыусы апай менән оло яҡта бергә ултырырға мәжбүр, беҙ балалар  түрбашта ултырып туйынабыҙ. Әсәйем ике арала йөрөй, ике өҫтәлде лә тәрбиәләй. Минең асыу килә, ни эшләп ул апай атайымдың ауыҙына керерҙәй булып хәбәрҙәрен һөйләй, ә атайым уға ҡушылып көлөп ултырған була икән?! Ә әсәйем уларға бер һүҙ ҙә өндәшмәй, киреһенсә уларҙы тәрбиәләй, табын ҡарай. Атайым күп гәзит-журнал алдыра. “Правда” гәзитен, “Агитатор” журналын тейергә генә ҡушмай, улар өҫкө кәштәлә ята. Әсәйемә “Башҡортостан ҡыҙы”, “Азат хатын” журналдарына яҙыла, тик уға уларҙы уҡырға ваҡыты ғына етмәй шул. Былай йырға ла оҫта, бигерәк тә шиғыр уҡырға ярата ине.  Беҙҙең уҡый торған “Мурзилка”, “Пионер” журналдары, “Башҡортостан пионеры” гәзитен алдырмай ҡалмай ине атай. Ашап туйғас беҙ гәзит, журнал тотоп мөйөштәрҙә шымабыҙ, мин апайҙың тиҙерәк ҡайтып китеүен теләйем. Ә апай оҙаҡ итеп ултырырға ярата, һуң ғына ҡайтып китә. Әсәйемә беҙҙе тәрбиәләргә, дәрес әҙерләгәнде тикшерергә лә кәрәк булғандыр ҙа, юҡ уға ваҡыты ҡалмай. Үҙ балаһы булмағас, үҙе лә әсәһенең берҙән-бер балаһы булғас, күп балалы ғаилә хәлен аңламағандыр ҙа инде апай.

 Апай ауылына ҡайтып килергә ике аҙнаға бер берәй арыу ғына атты атайымдан һорап ала. Атайымды юхалау булғандыр көн аша тиерлек араҡы тотоп килеүҙәре.  Мине лә бер-ике үҙе менән алып ҡайтты, быныһы ла шул маҡсаттандыр инде. Тик мин башҡа барманым ул ауылға. Шәмбе көн кискә табан ҡайтырға сығып, ҡараңғыла ғына барып етәбеҙ ауылына. Мунса яғылған була, беҙҙе апайҙың әсәһе, ҡарт әбей шунда уҡ мунсаға ебәрә лә, беҙҙең мунса ингәнде соланында һаҡлап тора. Ни эшләп улай итә, тип аптырайым. Ҡурҡам да, сөнки ул бер төрлөрәк була башлаған шикелле тойола миңә. Элеге уйымса, мунсалар элек өйҙән йыраҡта арттараҡ ултыра ине бит,  берәйһе килеп беҙҙе ҡурҡытып йөрөмәһен, тигәндер инде. Ә бала ғына саҡта,  таяҡ менән ҡоралланып алған, беҙ йыуынғансы шунда кәләп һалған әбейҙән ныҡ ҡурҡҡаным иҫтә.

 Мунсанан сыҡҡас беҙҙе сәй менән һыйлай әбей. Бына алмалы май, тип өҫтәлгә ултыртты икенсегә килгәндә, ауыҙға алғыһыҙ ине ул майы.

– Ниңә әсәй улай итеп эшләнең был майҙы, нимә ҡуштың ул, – тип аптырай апай.

– Һуң үткәндә үҙең алып ҡайттың да,  бына әсәй май, тип. Бәй, шуны ғына ҡуштым.

– Әсәй, һуң ул бит һабынлы май, тинем дә инде...

Апай күпме өгөтләп ҡараһа ла, башҡаса улар ауылына бармаҫ булдым. Минең тора-бара апайға булған асыуым да саманан артты.  Ниңә әсәйем апайға ҡаршы әйтмәй, эсереп ултыра икән. Шешәһен ҡосаҡлатып ҡыуып ҡына сығармай, тип эстән әсәйемде әрләйем, үҙем апайҙан нисек үс алырға, тип баш ватам. Үҙемсә, атайымды үҙенә ҡаратып, әсәйемдән һалдырып алып ҡуйыр, тип ҡурҡтыммы икән, уҡытыусы апайҙың араҡы эсеп ултырыуын күрә алманыммы, үҙем дә аңламайым. Мәктәптә лә гел генә уны тыңламай, дәрестә яуап бирмәй ҡаршылаша башланым...

4

          Бер көндө Рәйфә апай:

– Бөгөн башҡорт теленән диктант яҙабыҙ,– тип иғлан итте. Мин шунда уҡ:

– Ә мин яҙмайым, – тип бөтә класҡа ҡысҡырҙым.

Шулай итеп, бөтәһе алдында асыҡтан-асыҡ апайға баш күтәрҙем.

Апай быға тиклем минең бар ҡылыҡтарыма сыҙап килһә лә, бөгөн ул да сығырынан сыҡты. Ә миңә шул ғына  кәрәк тә!

          Бына Рәйфә апай киҫкен генә урынынан тороп, минең янға алпан-толпан, шәп-шәп атлап яҡынлашты:

– Ә ниңә яҙмаҫҡа булдың? Ауырыйһыңмы әллә?

– Юҡ, ауырымайым, яҙғым килмәй!

– Ал ручкаңды! Яҙа башла хәҙер үк!

– Яҙмайым, тигәс, яҙмайым!

Рәйфә апай оторо ҡыҙып китте:

– Әле эшең шулаймы, улайһа, бар сығып кит кластан!

– Сыҡмайым да, яҙмайым да!

– Ә һаман ҡарышаһыңмы ни, минең һинең һымаҡ маңҡаға ғына көсөм етәрлек әле!

Апай миңә ике ҡуллап йәбешеп, елтерәтеп парта араһынан һурып сығарҙы ла, ишеккә табан һөйрәкләй башланы. Мин тыпырсынам, бирешмәйем, сәрелдәйем. Бына шулай ҡаршылаша торғас, бар көсөмә тартылып, ысҡынып киттем дә, шул ыңғай юрамал иҙәнгә йығылдым. Салҡан ятҡан көйө күҙҙәремде аҡайтып, бер нәмә лә өндәшмәй ҡаттым да ҡуйҙым. Синыфтағы бар балалар эргәгә йүгереп килде, ҡыҙҙар илай башланы. Рәйфә апай, ҡурҡышынан ни эшләргә лә белмәй үрһәләнә. Земфира әхирәтем илай-илай йүгереп сығып китте. Күрше бүлмәлә уҡытҡан Мөбәйнә апай атылып килеп керҙе:

– Зәлиә балам, ни булды, ҡай ерең ауырта? Ғәтиә апай һыу, тиҙерәк һыу килтерә һал!

Мөбәйнә апай башымды күтәреп, һыулы сүместе ауыҙыма килтерә һалды. Шунан ғына мин артығын ҡыланғанымды һиҙҙем. Һикереп тороп сығырға булдым. Апайҙар мине сығарманылар, артҡы партаның эскәмйәһенә һалып ҡуйҙылар, башыма һыулы сепрәк һалдылар. Апайҙың диктант яҙҙырыуы ла онотолдо...

5

...Рәйфә апай эргәмдән китмәне, башҡаларҙы ҡайтарып ебәрҙе, ә мине етәкләп шишмәгә алып барҙы:

– Әйҙә әле Зәлиә, икәүләп кенә шишмәгә барып киләйек?! Бөтәгеҙҙе бергә алып сығырмын, тигәйнем дә, әйҙә бөгөн башлап икәүләп кенә барып ҡайтайыҡ әле.

Юл буйына апай матур һүҙҙәр һөйләй, төрлөсә юхалай. Ҡайтышлай, Ғәтиә әбейҙәге фатирына кереп сығып, миңә матур ғына капрон яулыҡ бүләк итте, өйгә тиклем оҙатып ҡуйҙы. Мин, билгеле, өйҙә был хәлде һөйләп торманым. Туғаныма ла, һөйләмә, әсәйем ҡурҡыр, тигәс ул да телен тыйҙы. Иртәгәһенә апайҙың бүләген йәйеп ҡараһам, үтекләгәндә бер мөйөшөн яндырған  яулыҡ  булып сыҡты. Әле уйлайым, көн дә тиерлек араҡы һатып алып, ирҙәр янында эсеп ултырғас, йүнле кейем-һалым алырға ла аҡсаһы ҡалмағандыр инде апайыбыҙҙың.

Атайым май байрамдарына ҡарата арба егеп, минең яңғыҙымды ғына апайҙарҙың ауылынан ары ятҡан өләсәйемдең тыуған ауылындағы туғандарға ҡунаҡҡа алып  барҙы. Рәйфә апай кистән ат һорап килһә лә, ат үҙемә кәрәк, бушамай, тине. Тимәк, ул саҡта минең менән булған хәлде атайым менән әсәйем дә ишеткән булған. Мине үҙе менән алыуы ла, икенсе ауылға барып ул ваҡиғаны тиҙерәк онотһон, тиеүе булғандыр әле ул.

Шул хәлдән һуң Рәйфә апай беҙгә килеүҙе туҡтатты. Мин дә тынысландым, уҡыу йылы тамамланыуға күп тә ҡалмағайны инде. Дүртенсене бөтөп, икенсе уҡыу йылында ағайым менән бергә күрше ауылда уҡый башланым...

...Теге ваҡыт уҡыу йылы бөткәс, беҙҙән китте Рәйфә апайыбыҙ, бер нисә йылдан уҡытыуҙы ташлағаны ла ишетелде. Аҙаҡ та, ара-тирә ул апай тураһында хәбәрҙәр ауылға килеп еткеләне. Эскеһен ташлай алмаған, кейәүгә лә сыҡмаған, тинеләр, – тип тамамланы һүҙен Зәлиә ханым. Аҙаҡтан бер аҙ өндәшмәй ултырғас өҫтәп ҡуйҙы:

– Теге ваҡыт атайымды унан ҡыҙғанып, ҡаршы сығып маташҡаныма хәҙер оялып та ҡуям ...

– Эйе-е-е-е! Ауыр яҙмыш шулай ҙа... Ә һеҙ, хәҙерге заманда бик йыш телгә алынған популяр һүҙ менән әйткәндә, уҡытыусының насар ҡылығына үҙенә күрә протест акцияһы яһаған булғанһығыҙ инде. Бала тарафынан эшләнгән был аҙым тәбиғи! Үҙегеҙҙе ғәйепләмәгеҙ инде йылдар үткәс тә...

Шулай, тип тынысландырҙым ханымды. Шунан сәғәтемә ҡарап, урынымдан торҙом да:

– Оһо, беҙҙең төшкө аш ваҡыты ла етә түгелме Зәлиә ханым?

– Ҡарағыҙсы, ваҡыт үткәне лә һиҙелмәне бит, мин бөгөн дә һеҙҙе хәбәргә әүрәттем дә...

– Мин яратам ул бындай хәтиәрләрҙе тыңларға.  Ярай әйҙәгеҙ, һуңларға ярамай, ашау ҙа үҙенә күрә бер дауа бит,– тип әңгәмәсем менән үҙебеҙҙең бүлеккә йүнәлдек.

ШӘҺИБӘК.