Бүләк... Ҡыш бабайҙан

«Нисек кенә булмаһын, быны бөгөн эшләп ҡуйырға кәрәк, – тип уйланы Ғаяз. – Тағы бер яңы йылға һөйрәп сығып булмай бит инде». Ысынлап та, тағы күпме хыял менән йәшәргә була? «Машинаһының аҫтына ташланып булһа ла туҡтатам бөгөн. Етте». Үҙенең ҡарарынан еңел булып китте. Уның һаман эшендә икәненә тағы ла бер тапҡыр инаныр өсөн банк ҡаршыһында урынлашҡан ун ике ҡатлы йортҡа инде. Дүртенсе ҡатҡа күтәрелеп, подъезд тәҙрәһенән ҡараһаң, банкирҙың кабинеты ус төбөндәгеләй күренә. Бөгөн ике тәҙрәлә лә жалюзиҙар төшөрөлгән. Шулай булһа ла, өҫтәл артында ултырған кешенең шәүләһе шәйләнә. Етем көсөк кеүек нисәмә көн ошо тирәлә уралыуы үҫмерҙе ғәрләндерә, әлбиттә. Әле лә ошо тойғоһон еңер өсөн, үҙен киллер итеп күҙ алдына килтерҙе. Тәҙрә тупһаһына ята биреп, ҡулын винтовка көбәге кеүек тоҫҡаны ла атып ебәргән булды: пиф-паф.

Шул саҡ бер дәү кәүҙә уның өҫтөнә ырғыны һәм күҙ асып йомған арала, ҡулдарын артҡа шаҡарып, наручник кейҙереп тә ҡуйҙы.

«Нисек кенә булмаһын, быны бөгөн эшләп ҡуйырға кәрәк, – тип уйланы Ғаяз. – Тағы бер яңы йылға һөйрәп сығып булмай бит инде». Ысынлап та, тағы күпме хыял менән йәшәргә була? «Машинаһының аҫтына ташланып булһа ла туҡтатам бөгөн. Етте». Үҙенең ҡарарынан еңел булып китте. Уның һаман эшендә икәненә тағы ла бер тапҡыр инаныр өсөн банк ҡаршыһында урынлашҡан ун ике ҡатлы йортҡа инде. Дүртенсе ҡатҡа күтәрелеп, подъезд тәҙрәһенән ҡараһаң, банкирҙың кабинеты ус төбөндәгеләй күренә. Бөгөн ике тәҙрәлә лә жалюзиҙар төшөрөлгән. Шулай булһа ла, өҫтәл артында ултырған кешенең шәүләһе шәйләнә. Етем көсөк кеүек нисәмә көн ошо тирәлә уралыуы үҫмерҙе ғәрләндерә, әлбиттә. Әле лә ошо тойғоһон еңер өсөн, үҙен киллер итеп күҙ алдына килтерҙе. Тәҙрә тупһаһына ята биреп, ҡулын винтовка көбәге кеүек тоҫҡаны ла атып ебәргән булды: пиф-паф.

Шул саҡ бер дәү кәүҙә уның өҫтөнә ырғыны һәм күҙ асып йомған арала, ҡулдарын артҡа шаҡарып, наручник кейҙереп тә ҡуйҙы.

– Пиф-пафты бирермен мин һиңә, сусҡа малай, – тине был, әҙәм һүгенеп. Үҙе етеҙ хәрәкәттәр менән Ғаязды ҡапшап сыҡты: ҡорал-маҙары юҡмы, йәнәһе. Бер нәмә лә тапмағас, баҫҡыстан аҫҡа табан этте. – Атла, йәһәт. – Унан суҡмар дәүмәле йоҙроғон танау аҫтына терәне: – Өнөң сыҡмаһын, ҡорсаңғы.

Кем был? Банктың ҡарауылсылары абайлап ҡалғанмы икән ни? Теләр-теләмәҫ кенә аҫҡа табан атлаған Ғаяз шул хаҡта баш ватты. Артабан нимә эшләргә?

– Өҫтә бер кем дә юҡ, – тине Ғаязды төрткөләп килгән ҡарауылсы (үҫмер уны Суҡмар танау тип атаны) мөйөш ҡараңғылығынан яҡтыға атлаған икенсе бәһлеүәнгә. Быныһы тағы ла дәүерәк. Өҫтәүенә, хәтәр мыйығы бар. – Яңғыҙы. Пиф-паф тип тора, етмәһә, киллер йораты.

– Бынау байрам көнөндә шул ғына етмәгәйне! – тип һуҡранды Мыйыҡ. – Хәҙер ярты төн менттар менән мәшәҡәтләнергә... Етмәһә, банкир үҙе лә бында.

– Ашыҡмайыҡ әле, – тине Суҡмар танау. – Һаҡсыларын саҡырайыҡ. Үҙҙәре һорау алһын. «Бушҡа ашамағанығыҙҙы раҫлар өсөн малай-шалайҙарға бәйләнә башланығыҙмы?» – тип әйтергә урын ҡалмаһын.

– Әйтмәҫтәр. Бөгөн Фәрүәз эшләй. Ул донъя күргән егет, – тине икенсеһе.

Ғаязды артҡы яҡтан банк бинаһына алып инделәр һәм подвал һымаҡ ергә алып төшөп, бер бүлмәгә төртөп индерҙеләр. Быға тиклем былай килеп сығырын ни өсөндөр уйлап та бирмәгән Ғаяз, һис уйламағанда, үҙенең ысынтылап килеп ҡапҡанын аңланы. Күп тә үтмәне, өсәүләп кире инделәр. Ишек асылған арала, Фәрүәз тигәндәренеңдер: «Маньяк йәки шиза түгелме? Улар шулай күренекле кешеләр янында урала торған», – тип һорашҡаны ишетелде.

Быныһы теге ике бәһлеүәндән дә ҡалҡыуыраҡ һәм ҡалыныраҡ. «Ошо хәтлек амбалдарҙы берәй ерҙә сәсеп үҫтерәләрме икән әллә?» Башына шундай уй килеүгә ирекһеҙҙән йылмайып ҡуйған Ғаяз, һаҡсы, аяҡтарын айыра баҫып, алдына килеп баҫҡас, үҙен кәрлә генә итеп тойҙо.

– Әһә, зәңгәр куртка, зәңгәр куртка... Бер-ике мәртәбә минең дә күҙгә салынғайны был малай ишараты...

– Ай башында аҙна самаһы уралды, – тине Суҡмар танау.

– Шунан, егет кеше, ниндәй ниәт менән йөрөү?

– Ғәзинур Таһировты күреп һөйләшергә кәрәк ине, – тине Ғаяз. Уратып-суратып тороу урынһыҙ. Уның маҡсаты банкирҙы осратып һөйләшеү ҙә баһа. Шулай булғас, бөтәһе лә тәртиптә.

– Аһа, шулай уҡмы? Ә ниндәй йомош? Ссуда юллайһыңмы? Кредит кәрәкме? Әллә бер ыңғайҙан крутой иномарка һорайһыңмы?

– Уның үҙенең дә машинаһы хөрт түгел, шулаймы, егет? «Шкода-Фабия»... – тип һүҙгә ҡушылды Мыйыҡ.

– Үҙенеке түгел дә түгеллеккә... Әсәһе Зөлфиә Ғәни ҡыҙы Фазылованыҡы, – тип өҫтәне Суҡмар танау. – ДПС-тыҡылар нимә ҡарайҙыр? Танау аҫты кипмәгән, «право»һыҙ йөрөп ята.

Ғаяз асҡан ауыҙын ябырға ла онотоп, ҡатып ҡалды. Ҡайҙан бөтәһен дә белә былар?

– Бер башлағас, әйтеп бөтөрәйек тә ҡуяйыҡ, булмаһа: беҙҙең алда баҫып торған был егет – ҡырҡ бишенсе мәктәптең унынсы класс уҡыусыһы Ғаяз Хәбиров. Спортсы, уҡыу отличнигы, псих-диспансерҙа иҫәптә тормай, эсмәй, тартмай, наркотиктар менән шаярмай.

– Шаярмай торғайны, – тип янаулы өҫтәне Суҡмар танау. – Әммә ләкин шаяра башлауы ла бик ихтимал. Бына хәҙер милиция наряды саҡырабыҙ ҙа уның кеҫәһенән бынау бәләкәс кенә тоҡсай килеп сыға. – Уның усында аҡ порошоклы полиэтилен тоҡсай күреп, Ғаяз ағарынып китте.

Был бәһлеүәндәрҙең банктан мул ғына эш хаҡын юҡҡа алмағандарын төшөнгәйне инде Ғаяз.

– Миңә, ысынлап та, Ғәзинур Таһиров менән һөйләшергә кәрәк, – тине ул, ихласлығын тауышына мөмкин тиклем сығарырға тырышып.

– Нимә тураһында?

– Шәхси эш буйынса...

– Конкретыраҡ әйткәндә?

– Мин әйтергә теләгән мәғлүмәтте, моғайын, ул башҡалар белеүен теләмәҫ...

– Ярай, иптәштәр, – тип ҡырт киҫте Мыйыҡ, – буш менән ваҡыт әрәм итмәйек. Милицияла бөтәһен дә һөйләтерҙәр. – Ул өҫтәлдәге телефонға үрелде.

Ғаяз, уны бала-сағаға һанап, шулай «бесәй-сысҡан» уйнағандарын аңлағайны инде. Тик, ысынлап та, бала-саға кеүек килеп ҡапҡас, нимә ҡылаһың инде.

– Мин уға улы барлығын хәбәр итергә теләгәйнем, – тине. Үҙе сәс бөртөктәренә тиклем ҡыҙарҙы.

– Ҡайҙа инде ул уның улы?

Үҫмер башын аҫҡа эйҙе һәм бер һүҙ ҙә өндәшмәне.

– Әллә һин үҙеңме? – Улар өсөһө бер юлы шарҡылдап көлөп ебәрҙе. «Бының ни көлкөһө бар?» Ғаяз уларҙың көтмәгәндә шулай кәйефләнеп киткәндәренә аптырап ҡараны. «Моғайын, үҙҙәре лә банкирға атай, ағай, йә, исмаһам, яҡын дуҫ булырға ҡаршы булмаҫ ине».

– Ә ниңә? Ысынлап та, оҡшаған бит, – тине Мыйыҡ, көлөүҙән туҡтағас. – Иғтибар менән ҡарағыҙ әле.

– Башҡорт башҡортҡа оҡшай инде, – тип ҡырт киҫте Фәрүәз.

– Һин дә башҡорт та, тик һиңә бер ҙә оҡшамаған бит, – тип ауыҙ йырыуын дауам итте Суҡмар танау.

– һиңә нисә йәш әле, егет? – тип һораны Фәрүәз күҙенән атылып сыҡҡан йәштәрен һөртә-һөртә.

– Ун алты, – тип яуапланы Мыйыҡ Ғаяз урынына.

– Тимәк, һин тыуғанда атайыңа ун ете йәш булған. Өлгөр егет!

– Бының ни көлкөһө бар. Башҡорттар элек улдарын ун дүрт йәш тулыр-тулмаҫтан өйләндергән, – тине Ғаяз тыныс ҡына.

Гөлсирә Ғиззәтуллина.

Дауамы иртәгә.