"Осҡон" гәзите һуғыш йылдарында

«1. 23 ғинуарҙа Закавказье фронты ғәскәрҙәре ынтылышлы һөжүм һөҙөмтәһендә ҙур тимер юлы узелы Армавир ҡалаһын алдылар.
2. Воронеж фронты ғәскәрҙәре һөжүмдәрен үҫтереүҙе дауам иттереп, район үҙәге һәм ҙур тимер юл станцияһы Волоконовканы алдылар.
Воронеж фронты ғәскәрҙәренең 9 тәүлеккә һуҙылған операциялары һөҙөмтәһендә дошмандың 17 пехота дивизияһы, шуларҙан 9 венгр пехота дивизиялары (6, 20, 7, 13, 12, 19, 23 һәм 9-сы пехота дивизиялары) һәм айырым танк бригадаһы, немецтарҙың 4 пехота дивизияһы (26, 168, 385 һәм 387-се пехота  дивизиялары), немецтарҙың 5 айырым пехота полктары һәм 60 танкынан торған бер айырым танк отряде, итальяндарҙың 2,3 һәм 4-се тау-стрелковый дивизиялары составындағы Альпийский корпусы тар-мар ителде. Воронеж эргәһендә алынған пленныйҙарҙың һаны 22 ғинуар көн аҙағына 12.000 һалдат һәм офицерға артты. Шулай итеп Воронеж фронты районда алынған пленныйҙарҙың дөйөм һаны 65.000 һалдат һәм офицерға барып етте.
Совинформбюро».
(«Беҙҙең ғәскәрҙәребеҙ Армавир ҡалаһын һәм Волоконовка район үҙәген алдылар», «Осҡон», №3, 3 февраль, 1943 йыл).

*     *     *

«...Күп кенә тәүге комсомол ойошмалары һәм «Башҡортостан истрибителе» һәм «Башҡортостан комсомолецы» исемендәге авиаэскадрильелар төҙөү фондына средстволар йыйнауҙы уңышлы үткәрҙеләр. Әбйәлил МТС-ы комсомолецтары «Башҡортостан комсомолецы» исемендәге боевой машиналар төҙөүгә 79 мең 150 һум аҡса йыйнап ташырҙы. Айырым комсомолецтарҙан Дуюнов 15 мең һумға, Сөләймәнов, Александров иптәштәр 10-ар мең һумға яҙылып аҡсаһын шунда уҡ түләнеләр.
«Башҡортостан комсомолецы» исемле авиоэскадрильялар төҙөүгә Күсим рудниге комсомолецтары 20 мең һум һәм «Янгельский» совхозы комсомолецтары 21 мең һум аҡса индерҙеләр. Быларҙан башҡа, героик боецтарыбыҙға йылы кейемдәр һәм бүләктәр ебәреүҙә комсомолецтарҙың активлектәре ҙур. Һуңғы көндәрҙә тәүге ойошмалары Ҡыҙыл Армия боецтары өсөн 116 полушубка, 114 телогрейка, 17 һырылған салбар, 249 ушанка, 202 наски, 405 бейәләй һәм 248 быйма тапшырҙылар.
Йылы кейемдәр йыйнауҙа Михайловка һәм Салауат тулы булмаған урта мәктәбе уҡыусылары айырыуса активлек күрһәттеләр.
М. Әбйәлилова, ВЛКСМ райкомы секретары».
(«Комсомолецтар инициативаһы менән», №3, 3 февраль, 1943 йыл).

*     *     *

«...Колхозниктар Ҡыҙыл армия көнөнә арнап баҫыуға ҡар тотоу, ер өҫтөнә тиреҫ сығарыу, көл, ҡош тиҙәктәре йыйнау планын үтәү өсөн көрәшәләр. Ҡар тотоуҙа 3-сө бригадалағы Байғулова Ғәбиҙә иптәштең звеноһы алда бара. Ярышып эшләүсе звено члене Хәлфетдинова З., Әбдрахманова С., Әбдрәхимов һәм Вождей иптәштәр ҡар тотоу нормаларын  тултырып һәм арттырып үтәйҙәр.
 Искәндәр».
(«Нормалар үтәлә», «Осҡон», №3, 3 февраль, 1943 йыл).

*     *     *

«Хеҙмәтсәндәр Депутаттарының район Советенең Президиумының ошо көндәрҙә үткән ултырышында районда эпидемик аурыуҙарға ҡаршы көрәштең барышы тураһында район һаулыҡ һаҡлау бүлеге мөдире иптәш Ишмурзиндең информацияһын тыңланы. Эпидемик аурыуҙарға ҡаршы көрәш буйынса ойошторолған район комиссияһы һәм райздрав работниктәре әлегә тиклем конкрет эшкә тотонмағандар.
...Ҡайһы бер ауыл совете һәм колхоз председательдәре, халыҡ араһында эпидемик аурыуҙарына ҡаршы көрәш алып барыуҙа үҙҙәрен яуаплы һанамайҙар, күп колхоздарҙа общественный мунсалар юҡ, ә индивидуаль мунсалар тәртипкә килтерелмәгәндәр, бысыраҡ, яғыу өсөн утын юҡ. 
Байым ауыл советы председателе Насибуллин һәм «Яңы аҙым» колхозы председателе Ситдиҡов иптәштәр эпидемик аурыуын бик ҡурҡыныслы аурыу икәнлеген белә тороп уны булдырмауҙа конкрет сара күрмәгәндәр. Һөҙөмтәлә ауыл советы күләмендә был аурыу халыҡ араһында тарала һәм бер нисә кеше аурып үлә. Ләкин был ваҡиғаны Насибуллин һәм участковый врач Тоһирова иптәштәр тейешле органдарға үҙ ваҡытында хәбәр итмәгәндәр.
Президиум ултырышы бөтә ауыл совете һәм колхоз председателдәрен общественный һәм индивидуаль мунсаларҙы ҡыҫҡа срок эсендә тәртипкә килтереп, уларҙы кәмендә өс айға етерлек утын менән тәьмин итергә һәм уларҙың регуляр эшләүен ойошторорға мәжбүр итте».
 («Райсовет президиумы ултырышында», «Осҡон», №3, 3 февраль, 1943 йыл).

*     *     *

«Бөгөн совет халҡы Ҡыҙыл Армияның һәм Ҡыҙыл Хәрби Диңгеҙ Флотының 25 йыллығын билдәләй. Был данлыҡлы датаны беҙ немец баҫып алыусыларына ҡаршы совет халҡының ҡаты һуғышы обстановкаһында, Ҡыҙыл армиябыҙ йөҙәрләгән совет ҡалаларын һәм ауылдарын фашист илбаҫарҙарынан азат итеп, дошмандың тере көсөн һәм техникаһын юҡ итә барып, еңеүле рәүештә алға барған көндәрҙә ҡаршылайбыҙ.
...Дошман үҙенең иҫәбендә ныҡ яңлышты. Гитлерҙың бөтә мәкерле яуыз пландары совет халҡының мораль-политик берҙәмлегенә фронт һәм тылдың ҡаҡшамаҫ берҙәмлегенә бәрелеп емерелде.
...Быға тиклем Көнбайыш Европала еңел прогулкалар ғына үткәреп маһайған дошман Ҡыҙыл Армияның ҡаҡшамаҫ ныҡлығына бәрелеп үҙенең тешен һындырҙы.
...Ҡыҙыл армияны тәьмин итеүсе промышленность өсөн күберәк сырье бирергә кәрәк. Үҙҙәренең тыуған иле алдында, бөтә прогрессив кешелек донъяһы алдында совет патриоттарының бурысы шундай. Был, Ҡыҙыл Армия өсөн уның бөйөк кәрәшендә иң яҡшы бүләк булыр».
(«Ленин – Сталин байрағы аҫтында алға еңеүҙәргә», «Осҡон», №5, 23 февраль, 1943 йыл).

*     *     *

«...Конференция хәрби хәл, инвалидтәрҙең бурыстары тураһында ВКП (б) райкомының икенсе секретаре иптәш Ахуньяновтың докладын һәм инвалидтәрҙе эшкә урынлаштырыу тураһында райсовет председателенең урынбаҫары Ғәбитов иптәштең ҡушма докладын тыңланы. 
...Инвалидтәрҙән 187 кеше үҙҙәренең һәләтлектәренә ҡарап эш менән тәьмин ителгәндәр, шулар эсенән 145 кеше учреждениеләргә, 16 кеше совхоздарға эшкә урынлаштырылғандар. Ҡыҙылармеец семьяларына ярҙам өсөн 50 центнер он бирелә.
Район үҙәгендәге инваледтар һәм ҡыҙылармеец семьялары өсөн 210 кубометр, ауыл советтәре буйынса уртаса 170 кубометр утын бирелә, шулай уҡ күпселек колхоздарҙа ҡыҙылармеец семьяларының малдары бесән менән тәьмин ителгәндәр.
...Ҡайһы бер инваледтар эшләргә мөмкинселектәре булыуға ҡарамаҫтан бирелгән эштән баш тартып, государство иждевениеһендә йәшәргә тырышалар.
...Һәр бер эшкә яраҡлы инвалед үҙенең булдыҡлылығына ҡарап эшләргә һәм ул фронтта дошманға ҡаршы нисек һуғышҡан булһа, тылда ла шулай эшләргә, үҙе артынан бөтә массаны эйәртергә тейеш.
Ғ. Әхәт».
(«Ватан һуғышы инвалидтарының район конференцияһы», «Осҡон», №5, 23 февраль, 1943 йыл).

*     *     *

«Алға Ватан өсөн
Алда пожар...
Ватан ауыр һулыш ала, 
Дошман уғы уға төҙәлгән.
Алға батыр егет утты һүндер,
Миллион күҙҙәр һиңә тегәлгән.
Һинең атың осҡор ыласын кеүек,
Юлдар эҙләп ваҡыт үткәрмә.
Ыласын менән һиңә һәр ҡайҙа юл
Алған приказыңды үтәргә.
Алға батыр егет Ватан өсөн
Уйланыуға ваҡыт уҙғарма. 
Уңға-һулға һелтәп киҫ фашисте
Эттәр халҡын һис тә ҡыҙғанма.
Өҙ фашист муйынын бер һелтәүҙә
Ике һелтәнеүгә ваҡыт тар.
Һинең алда ул бит ялғыҙ түгел
Унда макаронник тағы бар.
Башһыҙ дошман ҡасһа ат өҫтөндә,
Пуля ҡыуһын уның кәүҙәһен.
Шул сағында ғына юҡ итерһең
Тыуған илдән фашист шәүләһен.
Старший сержант Ә. Дәминдаров».
(«Осҡон», №5, 23 февраль, 1943 йыл).

*     *     *

«Хәмит «Яңы Урал» колхозының члендәре илебеҙ немец окупанттарына  ҡаршы азатлыҡ һуғышы алып барғанда малсылыҡты үрсетеп, илгә һәм фронтҡа ит, май, йөн, һөт һәм башҡа продукттар биреүҙең ни тиклем әһәмиәткә эйә булып торғанлығын аңлап, был тәңгәлдә үҙҙәренә төшкән бурысты аңлап тулыһынса үтәү өсөн көрәшәләр.
...20 кеше зоотех уҡыуҙарға йәлеп ителеп, уҡыуҙар аҙнаға бер тапҡыр үткәрелә. Ошо көндәрҙә ферманың һарыҡтарынан 41, кәзәләрҙән 125 баш бәрәс алынып, тейешле тәрбиә менән тәьмин ителделәр. Башмаҡтар тәрбиәләүсе 14 йәшлек Яныбаев та үҙ эшен намыҫ менән башҡара.
Һыйыр һауыусылар Мөлөкова һәм Ишмөхәмәтова иптәштәр һыйыр һауыуҙан тыш, 15 башмаҡты үҙ тәрбиәләренә алдылар.
Конюх иптәш Таһирова аттар тәрбиәләү буйынса күп уңышлыҡтарға өлгәште...
Шаһыбалова».
(«Малсылыҡты үрсетеү өсөн көрәшәләр», «Осҡон», №5, 23 февраль, 1943 йыл).

*     *     *

«Макаров Диметрий Күсим руднигендә рабкооп председателе булып эшләгәненән файҙаланып, систематик рәүештә урлашыу менән шөғөлләнгән. Эшселәргә бирелә тоған икмәкте күпләп үҙләштергән, яҡыны Саветскиға бер йәщик май бирә һәм 6701 һумлыҡ мануфактураны үҙенең таныштарына һата. 
Шул уҡ рудникта зав пекарнә булып эшләгән Пшиков та систематик рәүештә пекарнәнән икмәк урлап һатҡан.
«Большевик» колхозының ферма мөдире Ғәзизов колхоздың малын, ҡаҙҙарын һәм майын үҙләштереү менән шөғөлләнгән.
 Район халыҡ суды  ошо көндәрҙәге ултырышында юғарыла күрһәтелгән енәйәтселәрҙең эштәрен ҡарап, Макаровты 8 йылға,  Ғәзизовты 6 йылға һәм Пшиковты 3 йылға иркенән мәхрүм итергә һәм быларҙың өсөһөндә ҡулға алырға хөкөм итте.
Латыпов».
(«Халыҡ милкен үҙләштереүселәр яуапҡа тартылды», «Осҡон», №5, 23 февраль, 1943 йыл).